Alicia Romero: "We gaan naar een financieringsmodel met een federale visie."

De regionale minister voor Economie en Financiën, Alícia Romero (Caldes d'Estrac, 1976), ontmoet La Vanguardia naar aanleiding van de financieringsovereenkomst die afgelopen maandag met de regering werd ondertekend.

Bent u eerlijk gezegd tevreden met de financieringsregeling?

Ik ben tevreden. Overeenkomsten zijn nooit gemakkelijk te bereiken. We hebben een zeer moedig en ambitieus investituurpact met de ERC bereikt, waarin we de geest van het Autonomiestatuut uit 2005 nieuw leven hebben ingeblazen, en nu hebben we met een zeer ontvankelijke houding aan deze overeenkomst met de centrale overheid gewerkt. Gezien de politieke context vind ik dat ze moedig zijn geweest, wetende dat het veel kritiek zou opleveren, maar we hebben een nieuwe architectuur op tafel gelegd, die hopelijk tussen september en oktober gepresenteerd kan worden.

Ter verduidelijking: heeft Catalonië straks de sleutel tot de kassa van wat haar belastingbetalers betalen?

Voor mij is het duidelijk. Catalonië zal alle belastingen innen die het genereert en de gemeenschappelijke staatsuitgaven dekken. De rest zal worden gebruikt om onze bevoegdheden te financieren: de bevoegdheden die uniform zijn, dezelfde als die van elke andere regio, en de bevoegdheden die dat niet zijn, de bevoegdheden die we specifiek hebben en die onze uniciteit vormen.

"Ik wil de rol van vicepresident Montero benadrukken. We zijn hier vanwege haar overtuiging."

Nou, als je de overeenkomst leest... doet het ons denken aan de vorige onderhandelingen, die in 2009. De ambitie was één ding, maar wat er uiteindelijk werd afgesproken was een ander verhaal.

Er zijn verschillen. Onder andere omdat de samenwerking tussen het ministerie van Financiën en het departement nauw op elkaar is afgestemd. Er is een basisarchitectuur die voor ons erg belangrijk is en die de Spaanse regering zal respecteren in het model dat zij aan multilaterale onderhandelingen moet onderwerpen. Daarom zijn we zeer voorzichtig te werk gegaan bij het schrijven ervan. Ik denk dat we allemaal evolueren en op weg zijn naar een financieringsmodel met een federale visie. En ik wil de rol van vicepresident María Jesús Montero hierbij benadrukken. We zijn hier vanwege haar werk en haar overtuiging.

Wat is uw schatting, variërend van het meest pessimistische scenario, dat een omzetstijging van 600 miljoen voor Catalonië schat, tot het meest optimistische scenario, dat uitgaat van 25 miljard als gevolg van de directe toepassing van het Baskische quotum?

We hebben het politieke kader. We hebben de cijfers nog niet, en die zullen we pas hebben als de regering ons vertelt hoeveel extra ze aan het systeem bijdraagt. Tot die tijd is het onmogelijk te weten hoeveel extra Catalonië recht heeft. In 2009 injecteerde de overheid € 12,5 miljard in het systeem als geheel. Als we dit cijfer actualiseren op basis van de cumulatieve consumentenprijsindex (CPI) van de afgelopen zestien jaar, komt het neer op ongeveer € 18 miljard. Rekening houdend met deze cijfers zou een redelijke € 20 miljard passend zijn voor het systeem als geheel, wat een gelijkschakeling tussen de regio's mogelijk zou maken, met inachtneming van het ordinaliteitsbeginsel. Daarbij komt nog de schuldverlichting voor alle regio's.

“Er moet gelijkheid zijn in de publieke dienstverlening, maar er moeten ook verschillen zijn.”

Jij hebt een team samengesteld dat dat getal moest berekenen.

Ze zullen hun rapport in september indienen. Het zijn zeven experts uit verschillende regio's, waaronder Madrid, Baskenland, Valencia en Catalonië. We hebben hen aan het werk gezet om tot een gemeenschappelijk begrip te komen van hoe solidariteit wordt gekwantificeerd, welke diensten homogeen zijn, enzovoort.

Vertel ons, waarom zou een inwoner van Vilanova del Camí, een gemeente aan de rand van Igualada met een inkomen dat lager ligt dan het Catalaanse gemiddelde, solidariteit moeten tonen met Andalusië of Extremadura?

Omdat we deel uitmaken van een samengestelde staat, en economische ongelijkheid werkt niet. Samenlevingen moeten zo ongelijk mogelijk zijn om de economie goed te laten functioneren. Het heeft geen zin om een zeer machtig gebied als Catalonië te hebben als je vervolgens een arm Spanje hebt. Dit leidt tot inefficiëntie. Catalonië wil de economie leiden, maar er moet ook in Spanje iets gebeuren: mensen moeten onderwijs krijgen, kansen en industrieën moeten worden gecreëerd... En ten tweede moeten we ieders rekeningen op orde krijgen. Onder het huidige systeem ontvangt Extremadura € 1.000 meer per inwoner dan Murcia. Waarom?

En waarom zou een burger van Campillo del Río, vlakbij Linares in Jaén, accepteren dat Catalanen het ordinaliteitsbeginsel genieten?

Omdat het eerlijk is. Hoe groter de belastinginspanning en het inkomen per hoofd van de bevolking, hoe meer je kunt bijdragen, maar deze inwoner van Linares zal het ook niet logisch vinden dat een Catalaan minder ontvangt wanneer hij het meest bijdraagt. Dat is ordinaliteit. Een totale nivellering [van het inkomen dat elke autonome regio ontvangt] kan de inspanning ook ontmoedigen. Het gaat erom een zeker evenwicht te behouden, een zekere gelijkheid in basisvoorzieningen, maar er moeten ook verschillen zijn.

"Wat Madrid of Andalusië doen – de belastingen voor de rijken verlagen – kunnen zij niet."

U bent echter voorstander van het instellen van een minimale fiscale inspanning.

Dit komt tot uiting in de overeenkomst. Het nieuwe model zou een belastingvloer moeten creëren. Wat Madrid en Andalusië hebben gedaan, namelijk de belastingen voor de rijken verlagen, zullen ze niet kunnen. Als je de belastingen verlaagt, ondermijn je de publieke dienstverlening. Daarom wordt er een vloer gecreëerd zodat we allemaal een minimuminkomen kunnen genereren.

In het geval van Catalonië is het noodzakelijk om de Catalaanse overheid te versterken met middelen, kennis, enzovoort, om alle belastingen te kunnen innen.

Het is een enorme uitdaging. De Catalaanse belastingdienst heeft 850 werknemers en beheert 5 miljard euro. Alleen al het beheer van de inkomstenbelasting vanaf 2026 betekent het beheer van 30 miljard euro. Dat betekent dat er veel meer mensen werken en veel meer kennis is dan we nu hebben. En het is onmogelijk om die in zo'n korte tijd te verwerven. De Catalaanse belastingdienst heeft nu een nieuw technologisch platform nodig, omdat noch Gaudí noch Espriu ons van nut zijn. De inning van de inkomstenbelasting vereist, in ieder geval in eerste instantie, samenwerking met de Spaanse schatkist. Ik geef u een voorbeeld van onze situatie: weet u hoeveel IT-specialisten de Spaanse belastingdienst in dienst heeft? 1500 IT-specialisten. Weet u hoeveel wij er in onze dienst hebben? Geen. Dit is de situatie waarin we ons bevinden. En voor ons is het duidelijk dat als we iets moeten doen wat de staat goed heeft gedaan... we het ofwel beter doen, ofwel helemaal niet. We moeten stap voor stap te werk gaan, met stevigheid en zekerheid.

Nou ja... de belastinginspecteurs lijken er in ieder geval niet erg voor te voelen. Ze twijfelen zelfs aan de grondwettelijkheid van het pact.

We hebben het over een politieke overeenkomst. Het is niet ongrondwettelijk om de Wetgevende Vergadering (LOFCA) te wijzigen en de staat het beheer van de inkomstenbelasting te delegeren. We zullen de reikwijdte van deze delegatie bepalen. Een meerderheid is nodig om dit te bereiken, en hier doe ik ook een beroep op Junts, dat nu spreekt over een economische overeenkomst, maar in zijn verkiezingsprogramma sprak over een hervorming van de LOFCA. Ik hoop dat ze zich aansluiten. Dromen is goed, maar doen ook.

Ook de ERC lijkt niet erg tevreden.

ERC moet veeleisend zijn en eisen dat 100% van wat het met de PSC heeft ondertekend, wordt vermeld. Is dat zo? Ja. Ik begrijp dat ERC wil dat de ordinaliteit in de overeenkomst wordt vermeld en niet in de preambule, maar we zijn zo ver gegaan als we konden in de overtuiging dat de regering, wanneer zij het model presenteert, dit zal respecteren.

Nog twee vragen: Brussel heeft Spanje gewaarschuwd voor de voorwaarden met betrekking tot het overnamebod van BBVA op Banc Sabadell.

We respecteren wat de EU zegt, maar we zijn van mening dat de regering correct heeft gehandeld door niet alleen Sabadell als entiteit te verdedigen, maar ook wat het vertegenwoordigt. Er werden alleen voorwaarden gesteld; het overnamebod werd niet geblokkeerd.

Het laatste nieuws: regionale fondsen worden in het EU-begrotingsscenario ter discussie gesteld.

We hopen dat dit verandert en dat de invloed van de regio's toeneemt, want we denken dat we aan kracht verliezen. De onderhandelingen duren lang. We gaan hier met andere regio's aan werken.